Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς: Τι αναφέρει για τους Νομικούς Συμβούλους

Αναρτήθηκε η Ειδική Έκθεση με θέμα «Έλεγχος Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου» που ετοίμασε η Ελεγκτική Υπηρεσία. Τα σημαντικότερα ευρήματα του ελέγχου που πραγματοποιήθηκε είναι τα εξής:

"1)Παρατηρήσαμε αδυναμίες στον λογιστικό χειρισμό των εσόδων, στην πρόσβαση λειτουργών του Λογιστηρίου στο λογιστικό σύστημα των εσόδων, καθώς και απουσία καταγραμμένων διαδικασιών αναφορικά με τον υπολογισμό και την είσπραξη των εσόδων.

Εισηγηθήκαμε τη διενέργεια συμφιλιώσεων, τον τερματισμό της δυνατότητας παρέμβασης λειτουργών στο σύστημα όπου δεν ενδείκνυται, καθώς και την καταγραφή των σχετικών διαδικασιών. Επίσης, εισηγηθήκαμε τον διαχωρισμό των καθηκόντων του προσωπικού του Λογιστηρίου.

2)Διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν δυσκολίες είσπραξης των διοικητικών προστίμων που επιβάλλει η ΕΚΚ, καθώς και των ετήσιων εισφορών για τις εισηγμένες εταιρείες στο ΧΑΚ.  Επίσης, διαπιστώσαμε ότι δεν υπάρχει χρονολογική παρακολούθηση (ageing analysis) των χρεωστών.

Εισηγηθήκαμε όπως εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες είσπραξης των διοικητικών προστίμων και να μελετηθεί το ενδεχόμενο είσπραξης των μεγάλων οφειλών με δόσεις σε λογικά χρονικά πλαίσια.  Επιπρόσθετα, εισηγηθήκαμε όπως γίνεται χρονολογική ανάλυση των χρεωστών και όπως λαμβάνονται νομικά μέτρα, όπου αυτό ενδείκνυται.

3)Διαπιστώσαμε ότι έξι συμβάσεις μίσθωσης υπηρεσιών μετατράπηκαν σε συμβάσεις εργοδότησης με καθεστώς αορίστου χρόνου, ενώ εκκρεμούν για εξέταση άλλα δέκα παρόμοια αιτήματα.

Συστήσαμε όπως, η ΕΚΚ τηρεί τις σχετικές εγκυκλίους του Υπουργείου Οικονομικών, ώστε να μην δημιουργείται υπαλληλική σχέση με πρόσωπα με τα οποία συνάπτει συμβάσεις για παροχή υπηρεσιών. Επίσης, κατά την εξέταση αιτημάτων για μετατροπή του καθεστώτος απασχόλησης με σύμβαση σε καθεστώς αορίστου χρόνου, όπου διαπιστώνεται ότι υπάρχει σχέση εργοδότη-εργοδοτούμενου, να γίνεται ενδελεχής έρευνα για να διαπιστωθεί εάν συντρέχουν λόγοι για τη μετατροπή της σύμβασης σε αορίστου χρόνου.

4)Διαπιστώσαμε ότι για τις αμοιβές λειτουργών της ΕΚΚ, οι οποίοι διεξάγουν σεμινάρια σε ελεγχόμενους οργανισμούς σε μη εργάσιμες ώρες, δεν εφαρμόζεται η εγκύκλιος του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού (ΤΔΔΠ) αρ. 1473, ημερ. 29.1.2013.

Συστήσαμε όπως ακολουθείται η πιο πάνω εγκύκλιος και στις περιπτώσεις που παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες και δεν καλύπτονται από την εγκύκλιο, η ΕΚΚ να αποτείνεται στο ΤΔΔΠ για οδηγίες/διευκρινίσεις.

5)Η ΕΚΚ δεν υιοθετεί την πολιτική που εκάστοτε ισχύει στη δημόσια υπηρεσία,  σχετικά με υπηρεσιακά ταξίδια στο εξωτερικό. Αντίθετα, η ΕΚΚ έχει αυξήσει τα επιδόματα που ισχύουν τόσο για την Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο του Συμβουλίου όσο και για τους υπαλλήλους. Θεωρούμε προκλητική τη στάση του Συμβουλίου να αρνείται να συμμορφωθεί με τα ισχύοντα στη δημόσια υπηρεσία.

6)Στα τιμολόγια που εκδίδονται από συμβασιούχους για τις υπηρεσίες τους σε θέματα αδειοδοτήσεων των εποπτευόμενων εταιρειών, δεν αναφέρονται οι ώρες/μέρες εργασίας που αναλώθηκαν για κάθε εποπτευόμενη εταιρεία, έτσι ώστε να μπορεί να διεξαχθεί έλεγχος των χρεώσεων. Επίσης, εντοπίστηκαν τιμολόγια που δεν φέρουν την υπογραφή του συντονιστή της σύμβασης.

Υποδείξαμε ότι πρέπει να αναφέρονται στα τιμολόγια οι ώρες/μέρες εργασίας για κάθε εταιρεία, ανάλογα με το τι προνοεί η σύμβαση και να πιστοποιούνται από τον συντονιστή της σύμβασης. 

7)Κατά την περίοδο 2014-2018, η ΕΚΚ προκήρυξε αριθμό διαγωνισμών για την αγορά υπηρεσιών για εξέταση αιτήσεων χορήγησης άδειας λειτουργίας σε οργανισμούς/ επιχειρήσεις, από τον έλεγχο των οποίων διαπιστώσαμε ότι η όλη διαδικασία που ακολουθήθηκε εξ αρχής ήταν απαράδεκτη και μη αρμόζουσα σε δημόσια αρχή που οφείλει να τηρεί τις αρχές της ίσης μεταχείρισης, διαφάνειας και μη διάκρισης. Η πιο πάνω διαπίστωσή μας εδράζεται στο γεγονός ότι ο χειρισμός που είχε γίνει στις εν λόγω συμβάσεις, έδινε την εντύπωση ότι ακολουθούνταν διαδικασίες για το θεαθήναι και χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο, με μόνο ζητούμενο να κατακυρωθούν οι προσφορές σε αυτούς που προορίζονταν, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους ήταν πρόσωπα τα οποία είχαν προηγουμένως απασχοληθεί από την ΕΚΚ, μέσω του σχεδίου της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού για άνεργους πτυχιούχους.

Εισηγηθήκαμε, μεταξύ άλλων, όπως μετά τις προσλήψεις μόνιμου προσωπικού που είχαν γίνει το 2016, η ΕΚΚ επαναξιολογήσει την ανάγκη για αγορά των υπό αναφορά υπηρεσιών μέσω διαδικασίας προσφορών. Εκεί δε που απαιτείται, να προκηρύσσεται ανοικτός διαφανής διαγωνισμός, χωρίς φωτογραφικούς όρους, στον οποίο να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη και οι σχετικές εγκύκλιοι του Υπουργείου Οικονομικών, για αποφυγή της δημιουργίας δημοσιοϋπαλληλικής σχέσης των συμβαλλόμενων μερών, το οποίο θα έχει ως αποτέλεσμα κάποια άτομα να διεκδικούν καθεστώς υπαλλήλου αορίστου χρόνου, φαινόμενο το οποίο παρουσιάστηκε στο παρελθόν.

8)Από τη διερεύνηση καταγγελίας για διοργάνωση επίσημου συνεδριακού δείπνου από την ΕΚΚ στις 8.4.2019, διαπιστώσαμε ότι η ΕΚΚ ανέθεσε τη διοργάνωση σε ιδιωτική εταιρεία, συμφερόντων Υπουργού, χωρίς την προκήρυξη διαγωνισμού. Η ΕΚΚ δεν είχε οποιαδήποτε πληροφόρηση για τα έξοδα και τις συνολικές εισπράξεις της εκδήλωσης, ενώ το κόστος συμμετοχής για τους συμμετέχοντες ήταν ιδιαίτερα υψηλό, χωρίς, κατά την άποψή μας, το ανάλογο όφελος, αφού δόθηκε έμφαση στο ψυχαγωγικό αντί στο εκπαιδευτικό μέρος της εκδήλωσης. Ουσιαστικά, βασικός κερδισμένος από την εκδήλωση ήταν η ιδιωτική εταιρεία.

Η Υπηρεσία μας εξέφρασε την άποψη ότι η ΕΚΚ, ως δημόσιος οργανισμός, οφείλει να τηρεί τις αρχές της χρηστής διοίκησης και της διαφάνειας και ότι οι εκδηλώσεις που διοργανώνονται από δημόσιους οργανισμούς πρέπει να έχουν κυρίως εκπαιδευτικό ή/και ενημερωτικό χαρακτήρα και να μην ξεφεύγουν από τα επαγγελματικά πλαίσια".

Νομική Εκπροσώπηση
Στην παράγραφο 4.9 της Ειδικής Εκθεσης αναφέρονται τα πορίσματα του ελέγχου σχετικά με τους Νομικούς Συμβούλους της ΕΕΚ. Το συγκεκριμένο απόσπασμα έχει ως εξής:
"Η ΕΚΚ συνεργάζεται με τον ίδιο οίκο νομικών συμβούλων από το 2001, έτος ίδρυσής της.

Με βάση το προηγούμενο νομικό πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις (Ν.12(Ι)/2006), η ανάθεση των νομικών υπηρεσιών (οι οποίες περιλαμβάνονταν στο Μέρος Β του Παραρτήματος ΙΙ του Νόμου), δεν ενέπιπτε στο πεδίο εφαρμογής του Νόμου και ως εκ τούτου δεν υπήρχε υποχρέωση τήρησης των αυστηρών διαδικασιών που εφαρμόζονταν για τις συνήθεις συμβάσεις υπηρεσιών. Ομοίως, στο άρθρο 14 του νέου Νόμου Ν.73(Ι)/2016 (που αποτελεί μεταφορά της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) καθορίζεται ότι ο Νόμος αυτός δεν εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών, οι οποίες, μεταξύ άλλων, αφορούν στη νομική εκπροσώπηση πελάτη από δικηγόρο κατά την έννοια των άρθρων 2 και 14A του περί Δικηγόρων Νόμου και σε λοιπές νομικές υπηρεσίες, οι οποίες συνδέονται, έστω και περιστασιακά, με την άσκηση δημόσιας εξουσίας. Ωστόσο, στην εγκύκλιο του Γενικού Λογιστηρίου αρ. ΓΛ/ΑΑΔΣ 74, ημερ. 27.4.2016, διευκρινίζεται ότι, ακόμη και για συμβάσεις που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των Ευρωπαϊκών Οδηγιών του τομέα δημοσίων συμβάσεων, ισχύουν και πρέπει να εφαρμόζονται οι αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της μη διάκρισης των οικονομικών φορέων, στις οποίες μάλιστα τώρα προστίθεται και η αρχή της προστασίας του ανταγωνισμού, η οποία θα πρέπει επίσης να εξυπηρετείται και να διασφαλίζεται, κατά το δυνατόν, ευρύτερα σε κάθε είδους δημόσια σύμβαση.  Στην ίδια εγκύκλιο καθορίζεται επίσης η βέλτιστη πρακτική που θα πρέπει να ακολουθείται για τις συμβάσεις νομικών υπηρεσιών.

Όπως προκύπτει, η συνεργασία με τον ίδιο νομικό σύμβουλο από την ΕΚΚ από το 2001 δεν εξυπηρετεί την αρχή της προστασίας του ανταγωνισμού και δεν συνάδει με την πιο πάνω εγκύκλιο.

Συστάσεις:

• Για την παροχή νομικών συμβουλών, σε θέματα που σχετίζονται με την άσκηση δημόσιας εξουσίας (θέματα διοικητικού δικαίου), η ΕΚΚ να συνάπτει μακροχρόνιες συμβάσεις (μέχρι πέντε έτη) με νομικούς οίκους, ακολουθώντας, κατά το δυνατόν, ανταγωνιστική διαδικασία. Σε αυτή, δεν καθίσταται υποχρεωτική η δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει την προεπιλογή, προς υποβολή προσφορών, ενός κατάλληλου αριθμού εν δυνάμει ενδιαφερόμενων και κατάλληλων συνεργατών, μεταξύ των οποίων θα μπορούσε να είναι, αν η ΕΚΚ το κρίνει σκόπιμο και ο υφιστάμενος συνεργάτης.
• Η ΕΚΚ να αναθέτει την εκπροσώπησή της, σε περιπτώσεις αστικών αγωγών ή διαιτησιών, σε νομικούς οίκους που θα επιλέγονται ανά περίπτωση ή για ομάδες παρόμοιων υποθέσεων για συγκεκριμένη περίοδο. Θα μπορούσε, για την επιλογή των οίκων αυτών, να δημοσιεύεται πρόσκληση επίδειξης ενδιαφέροντος και υποβολής προσφορών (ειδικά αν πρόκειται για συγκεκριμένη υπόθεση με αμοιβή μεγάλης αξίας) ή να ζητείται συνδρομή από τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο, ώστε να ενημερωθούν τα μέλη του για επίδειξη ενδιαφέροντος και καταρτισμό σχετικού καταλόγου προεπιλογής νομικών συμβούλων, ανά επαρχία ή παγκύπρια, νοουμένου ότι οποιαδήποτε τέτοια διαδικασία υποστηρίζεται από κατάλληλη τεκμηρίωση. Νοείται ότι σε ειδικές περιπτώσεις, στις οποίες κρίνεται ότι την εκπροσώπηση της ΕΚΚ θα πρέπει να αναλάβει συγκεκριμένος νομικός σύμβουλος, για παράδειγμα, γιατί χειρίστηκε συναφή προσφυγή που επηρεάζει την υπό αναφορά αγωγή, τότε τούτο θα μπορεί να γίνεται, κατ ́ εξαίρεση, αφού υπάρξει κατάλληλη και επαρκής τεκμηρίωση.
• Σε περιπτώσεις που προκύπτει ανάγκη για την εξασφάλιση υπηρεσιών νομικού συμβούλου για την ετοιμασία ειδικών μελετών ή εγγράφων διαγωνισμού που θα προκηρύξει η ΕΚΚ, τότε θα πρέπει να τηρούνται οι πρόνοιες της σχετικής περί συμβάσεων νομοθεσίας και οι σχετικές αρχές της ίσης μεταχείρισης των οικονομικών φορέων, της διαφάνειας, της μη διάκρισης λόγω ιθαγένειας και της προστασίας του ανταγωνισμού και συνεπώς θα πρέπει να προκηρύσσονται ανοικτοί διαγωνισμοί, αναλόγως βέβαια και με την εκτίμηση της αξίας της εκάστοτε ανάγκης.

Όπως μας πληροφόρησε η Πρόεδρος της ΕΚΚ, ενόψει της λήξης της σύμβασης με τον νομικό της σύμβουλο στις 31.12.2018, η ΕΚΚ ζήτησε προσφορά από πέντε δικηγορικά γραφεία, συμπεριλαμβανομένου και του προηγούμενου συνεργάτη της, για αγορά παροχής νομικών υπηρεσιών.  Υποβλήθηκαν μόνο δύο προσφορές. Η προσφορά κατακυρώθηκε στον υφιστάμενο νομικό σύμβουλο για το ποσό των €30.000 πλέον Φ.Π.Α. για ένα έτος, με δικαίωμα ανανέωσης για τέσσερις επιπρόσθετες περιόδους των 12 μηνών. Η σύμβαση που υπογράφηκε στις 15.3.2019, εκτός από την παροχή νομικών συμβουλών, συμπεριλαμβάνει και τη δικαστηριακή εκπροσώπηση, η οποία όμως δεν καλύπτεται από την ετήσια αμοιβή του νομικού συμβούλου. Επίσης, η Πρόεδρος της ΕΚΚ μάς πληροφόρησε ότι στο αντικείμενο της σύμβασης δεν περιλήφθηκαν περιπτώσεις εκπροσώπησης της ΕΚΚ ενώπιον άλλου δικαιοδοτικού οργάνου, ενόψει του ότι, λόγω της φύσης των εξουσιών και αρμοδιοτήτων της, η ΕΚΚ δεν συμμετέχει σε τέτοιες διαδικασίες.  Επίσης, δεν έχει περιληφθεί η ετοιμασία ειδικών μελετών ή εγγράφων διαγωνισμού, λόγω του ότι μέχρι στιγμής δεν έχει προκύψει τέτοια ανάγκη.

Όσον αφορά στις αγωγές που καταχωρεί η ΕΚΚ για την είσπραξη διοικητικών προστίμων και για τις οποίες δεν υπάρχει προσφυγή, η Πρόεδρος μάς ενημέρωσε ότι, επειδή ο αριθμός είναι μικρός, δεν δικαιολογείται διαδικασία πρόσκλησης ενδιαφέροντος. Περαιτέρω, όπως μας ανέφερε η Πρόεδρος, δεν τίθεται θέμα υποβολής προσφοράς, καθότι η χρέωση καθορίζεται με βάση τους Δικαστικούς Θεσμούς/διαδικαστικούς Κανονισμούς.  Το ίδιο επιχείρημα μας ανέφερε και για τις αγωγές που καταχωρεί η ΕΚΚ για μη πληρωμή ετήσιων δικαιωμάτων εισφορών, ενόψει του ότι ο αριθμός τους είναι μικρός και το ύψος της αξίωσης χαμηλό, καθώς και για τις αγωγές εναντίον της ΕΚΚ, εξαιρουμένων των αγωγών αξιογράφων/κουρέματος.

Η Υπηρεσία μας εξακολουθεί να έχει την άποψη ότι η εκπροσώπηση της ΕΚΚ, σε περιπτώσεις αστικών αγωγών, θα πρέπει να ανατίθεται σε νομικούς οίκους που θα επιλέγονται ανά περίπτωση ή για ομάδες παρόμοιων υποθέσεων, για συγκεκριμένη περίοδο, για σκοπούς ίσης μεταχείρισης και μη διάκρισης των οικονομικών φορέων".

Δείτε ολόκληρη την Έκθεση εδώ