Βασικές αλλαγές των Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας - Ομιλία του Δικαστή Γ.Ν.Γιασεμή

Η ομιλία του Δικαστή Γ.Ν. Γιασεμή με τίτλο "Βασικές αλλαγές των Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας", που δόθηκε στο Διαδικτυακό Συνέδριο το οποίο πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, 10.3.2021, υπό τον τίτλο High Level Event for JUDGES - «Αλλαγή Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας:  Εμπειρία Εθνικών και Διεθνών Δικαστηρίων», με τη συμμετοχή ομιλητών και από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης, αναρτήθηκε στον διαδικτυακό τόπο του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Ακολουθεί ένα απόσπασμα από την ομιλία:

"Προεξάρχουσα θέση στους Κανονισμούς θα έχει ο επονομαζόμενος «πρωταρχικός σκοπός», στην Αγγλική “overriding objective”, ο οποίος, ως εκ της σπουδαιότητάς του, βρίσκεται στο Μέρος 1.  Συνιστά τον ακρογωνιαίο λίθο του διαδικαστικού κώδικα, ο οποίος αποτελείται από το σύνολο των Κανονισμών, στον τομέα, ειδικά, των εξουσιών που θα έχουν τα δικαστήρια αναφορικά με τον τρόπο χειρισμού της κάθε υπόθεσης.  Για το σκοπό αυτό, θα λαμβάνουν υπόψη, «στο βαθμό που είναι πρακτικά εφικτό», μη εξαντλητικό κατάλογο κριτηρίων, αναγκαίων για τη διεξαγωγή δίκαιης δίκης, συνεκτιμώντας τις ιδιαίτερες περιστάσεις, από κάθε άποψη, των διαδίκων μερών.  Τοιουτοτρόπως, η υλοποίηση του πρωταρχικού σκοπού, παρέχει ευρύ πεδίο για το χειρισμό κάθε υπόθεσης, «κατά τρόπο δίκαιο και με αναλογικό κόστος», που αναγνωρίζεται ως το εγγενές κριτήριό του. 

Στο Μέρος 3, παρατίθενται σε έκταση οι γνωστές γενικές εξουσίες που έχει ένα δικαστήριο της δικαιοσύνης, πέραν των οποιωνδήποτε επιπρόσθετων επί μέρους εξουσιών του.  Πλέον σημαντική είναι η νέα εξουσία που θα έχει το δικαστήριο να ασκεί τις προαναφερθείσες εξουσίες του, ακόμα και αυτεπάγγελτα, καθώς επίσης, να επικοινωνεί με τους διαδίκους, προκειμένου να βεβαιώνεται ότι υπάρχει συμμόρφωσή τους με τις οδηγίες του.  Οι διάδικοι, με τη σειρά τους, οφείλουν να ανταποκρίνονται άμεσα σε μια τέτοια επικοινωνία. 

Στο ίδιο Μέρος, γίνεται πρόνοια για τα Προδικαστηριακά Πρωτόκολλα.  Στο παρόν στάδιο, έχει γίνει πρόβλεψη σε σχέση με δύο εξειδικευμένες περιπτώσεις, τις πιο συνηθισμένες και μια  τρίτη, που αφορά, γενικά, το εν λόγω στάδιο.  Αφορούν, η πρώτη, απαίτηση για συγκεκριμένο χρηματικό ποσό και, η δεύτερη, τροχαία ατυχήματα και απαιτήσεις για σωματικές βλάβες.  Η τρίτη περίπτωση Προδικαστηριακού Πρωτοκόλλου επιβάλλει στα μέρη την υποχρέωση, εν πάση περιπτώσει «να ενεργήσουν έγκαιρα σε σχέση με την ανταλλαγή πληροφόρησης και εγγράφων σχετικών με την απαίτηση και γενικά, ώστε να αποφευχθεί η δικαστική διαδικασία, σύμφωνα με τον πρωταρχικό σκοπό».   Ο Κανονισμός παρέχει τη δυνατότητα για πρόβλεψη και άλλων τέτοιων πρωτοκόλλων, εφόσον διαπιστωθεί η χρησιμότητά τους, και σε άλλους τομείς του δικαίου, όπου παρέχεται δυνατότητα καταχώρισης συγκεκριμένης απαίτησης.

Το Προδικαστηριακό Πρωτόκολλο προβλέπει, βασικά, για την υποχρέωση προσώπου, το οποίο προτίθεται να προβάλει απαίτηση στο δικαστήριο, να απευθυνθεί, πρώτα, παρέχοντας πλήρη στοιχεία αυτής, προς την άλλη πλευρά, επιδιώκοντας συμβιβασμό της απαίτησής του, διευθέτησή της διά της καταφυγής σε συγκεκριμένο τρόπο Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών, ή, έστω, περιορισμό των επιδίκων ζητημάτων.  Η εν λόγω επικοινωνία είναι υποχρεωτική, η δε μη συμμόρφωση με αυτήν επισύρει κυρώσεις, ως επί το πλείστο στον τομέα των εξόδων, κατά του μη συμμορφωθέντος μέρους, σύμφωνα με την κρίση, πάντοτε, του δικαστηρίου, εάν η υπό αναφορά διαφορά αχθεί, τελικώς, ενώπιόν του. 

Η έναρξη δικαστικής διαδικασίας γίνεται με την υποβολή «απαίτησης», όρος ο οποίος, ως εκ της αμεσότητας του μηνύματος που μεταδίδει, αντικαθιστά, χωρίς να εξαλείφει, τον όρο «αγωγή».  Η εν λόγω υποβολή λαμβάνει τη μορφή καταχώρισης συγκεκριμένου εντύπου απαίτησης.  Τα σχετικά για τη συμπλήρωση του προαναφερθέντος εντύπου προβλέπονται στο Μέρος 7.  Αξιοπρόσεκτη θέση, πλέον, στους Κανονισμούς, και τούτο μπορεί να χαρακτηριστεί ως σημαντική αλλαγή, είναι η εναλλακτική διαδικασία για απαιτήσεις που προβλέπονται στο Μέρος 8.  Τα βασικά χαρακτηριστικά της είναι ότι αυτή θα διεξάγεται στη βάση καθόλου ή ελάχιστων μη κοινώς αποδεκτών γεγονότων και θα επικεντρώνεται στην επίλυση αμιγώς νομικών θεμάτων που θα εγείρονται στους διαφόρους τομείς, όπου η εν λόγω διαδικασία θα τυγχάνει εφαρμογής και, κυρίως, σε σχέση με την ερμηνεία συμφωνιών και άλλων νομικών εγγράφων.  Το δικαστήριο θα έχει εξουσία να μεταφέρει μια υπόθεση από το Μέρος 7 στο Μέρος 8 και αντιστρόφως.

Ιδιαίτερη σημασία θα έχει και στους νέους Κανονισμούς η διαδικασία υποβολής ενδιάμεσων αιτήσεων.  Αυτές θα υποβάλλονται με βάση το Μέρος 23.  Οι διάφορες κοινές διατάξεις της αίτησης δε θα διαφέρουν από τον υφιστάμενο τύπο.  Προβλέφθηκε, όμως, ώστε, σε σχέση με κάθε αίτηση, είτε αυτή είναι διά κλήσεως είτε μονομερής, να υπάρχει στάδιο το οποίο αποκαλείται Ακρόαση Διαδικαστικών Οδηγιών, σε συντομία Α.Δ.Ο.  Ορίζεται ημερομηνία ως προς τούτο, κατά το χρόνο καταχώρισης της αίτησης.  Το δικαστήριο, στο πλαίσιο της Α.Δ.Ο., θα καθορίζει χρονοδιάγραμμα της διαδικασίας που θα ακολουθηθεί και θα δίδει οδηγίες σε σχέση με την πορεία της αίτησης, δηλαδή την καταχώριση ένστασης, συμπληρωματικής μαρτυρίας, οποιωνδήποτε αιτήσεων για αντεξέταση και γραπτών αγορεύσεων.  Τέλος, θα καθορίζει ημερομηνία για την ακρόασή της, η οποία θα τηρείται ευλαβικά, ώστε η αίτηση να διεκπεραιώνεται, χωρίς να παρίσταται ανάγκη εμφανίσεων στο δικαστήριο πέραν των προβλεφθέντων από την Α.Δ.Ο. 

Μέχρι και σήμερα, η εξουσία του δικαστηρίου για παραχώρηση ενδιάμεσων θεραπειών αναζητείται αποκλειστικά σε διάφορους νόμους που προβλέπουν σχετικά, καθώς και στη νομολογία του κοινοδικαίου.  Στο Μέρος 25, προβλέπεται, κατά τρόπο μη εξαντλητικό, αριθμός δεκαπέντε τέτοιων θεραπειών, τις οποίες θα μπορεί ένας διάδικος να εξασφαλίσει, εκκρεμούσης της εκδίκασης της υπόθεσης επί της ουσίας.  Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονται τα προστακτικά και τα απαγορευτικά διατάγματα, τα διατάγματα παγοποίησης και έρευνας και τα διατάγματα διορισμού παραλήπτη.  Η σχετική αίτηση, για κάθε ένα από αυτά, θα υποβάλλεται δυνάμει του Μέρους 23, που έχει προαναφερθεί, ενώ, όταν εκδίδεται οποιοδήποτε τέτοιο διάταγμα, θα είναι στο πρότυπο των παραδειγμάτων που περιλαμβάνονται στο εν λόγω Μέρος.

Στη βάση του Μέρους 23, θα υποβάλλεται και η αίτηση για συνοπτική απόφαση, για την οποία γίνεται πρόνοια στο Μέρος 24, που ακολουθεί.  Τέτοια αίτηση για συνοπτική απόφαση θα μπορεί να υποβληθεί εναντίον του ενάγοντος, κάτι που δε συμβαίνει τώρα με τους ισχύοντες Κανονισμούς, ή εναντίον του εναγομένου, που είναι η συνήθης πρακτική έκδοσης απόφασης συνοπτικά.  Σε κάθε περίπτωση, το δικαστήριο θα αποφασίζει, στη βάση του κατά πόσο ο ενάγων, στην πρώτη περίπτωση, και ο εναγόμενος, στη δεύτερη περίπτωση, δεν έχει πραγματική προοπτική επιτυχίας επί της απαίτησής του ή επί της υπεράσπισής του, αντίστοιχα.  Επιπρόσθετα, θα εξετάζει και κατά πόσο υπάρχει τυχόν άλλος επιτακτικός λόγος, για τον οποίο η υπόθεση πρέπει να αποφασιστεί χωρίς τη διεξαγωγή δίκης.

Με βάση το Μέρος 22, θα είναι κανόνας, πλέον, τα δικόγραφα αλλά και αριθμός άλλων εγγράφων που θα καταχωρίζονται στο δικαστήριο να επιβεβαιώνονται με δήλωση αληθείας, ουσιαστικά, καθιστώντας, έτσι, το περιεχόμενο του επιβεβαιωθέντος, ως ανωτέρω, δικογράφου ή εγγράφου μαρτυρία, επί της οποίας το δικαστήριο θα μπορεί να βασιστεί, κατά την εξέταση της ενώπιόν του διαδικασίας.  Το δικαστήριο θα έχει εξουσία να απαιτεί την επιβεβαίωση τέτοιων εγγράφων που αναφέρονται ρητά στον Κανονισμό.  Στην περίπτωση δε που πρόσωπο προβαίνει ή προκαλεί την πραγματοποίηση ψευδούς δήλωσης σε έγγραφο, χωρίς να πιστεύει ειλικρινά στο αληθές του περιεχομένου της, θα υπόκειται σε διαδικασία καταφρόνησης του δικαστηρίου, κατά παράβαση του άρθρου 44 του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960.  Το άρθρο τούτο θα πρέπει να τροποποιηθεί, ώστε να καλύπτει και την περίπτωση αυτή.

Η πρόβλεψη για διαχείριση των υποθέσεων κατά συγκεκριμένο τρόπο αποτελεί την άλλη, πλέον, σημαντική αλλαγή στους Κανονισμούς, μετά τον πρωταρχικό σκοπό.  Θα διεξάγεται, με προοπτική την εκδίκαση της κάθε υπόθεσης, αν, στο μεταξύ, αυτή δε διευθετηθεί άλλως πως.  Το στάδιο τούτο ακολουθεί το ενδιάμεσο στάδιο στα Μέρη 9 έως 22, κύριο χαρακτηριστικό του οποίου είναι οι πρόνοιες για ολοκλήρωση της δικογραφίας και καθορισμό των επιδίκων διαφορών μεταξύ των διαδίκων".

Ολόκληρη η ομιλία είναι διαθέσιμη εδώ

Σχόλια

Top Legal Stories

Μεταναστευτικό Δίκαιο: Νέοι κανόνες για την άδεια εργασίας/διαμονής

Θέση Λέκτορα ή Επίκουρου/ης Καθηγητή/ήτριας στο «Διεθνές Δίκαιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» στο Πανεπιστήμιου Κύπρου

Εξέταση Αιτήσεων για Πολιτογράφηση : Ανακοίνωση του Υπ.Εσωτερικών

Θέση Λέκτορα ή Επίκουρου/ης Καθηγητή/ήτριας στο Ποινικό Δίκαιο & Ποινική Δικονομία στη Νομική του Πανεπιστημίου Κύπρου

Τεχνητή νοημοσύνη: Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το νέο Κανονισμό