Αγωγή αποζημίωσης μετά από δικαστική ακύρωση διοικητικής πράξης

της Σταύρης Κοσιάρη, Δικηγόρου*

Μετά την δικαστική απόφαση που ακυρώνει διοικητική πράξη μπορεί να υπάρχει αγώγιμο δικαίωμα για αξίωση αποζημιώσεων εφόσον ισχύουν οι προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος και η νομολογία. 

Συγκεκριμένα η ύπαρξη ακυρωτικής απόφασης του διοικητικού δικαστηρίου και εφόσον αποδεικνύεται ζημία, η οποία προκλήθηκε από την απόφαση της διοίκησης η οποία κρίθηκε ως άκυρη και ανίσχυρη, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για επιδίκαση στον ζημιωθέντα διοικούμενο δίκαιης και εύλογης αποζημίωσης. 

Το ύψος της αποζημίωσης εξαρτάται από το μέγεθος της ζημιάς η οποία για παράδειγμα, μπορεί να αφορά σε έξοδα τα οποία ο ζημιωθείς επωμίστηκε λόγω της ακυρωθείσας απόφασης της Διοίκησης ή ακόμα και σε γενικές αποζημιώσεις λόγω π.χ. ταλαιπωρίας, στενοχώριας κλπ. 

Ο ζημιωθείς θα πρέπει πρώτα να απευθυνθεί στην Διοίκηση για ικανοποίηση του αιτήματος του για αποζημίωση και μόνο εφόσον η αξίωση του δεν ικανοποιηθεί , μπορεί να απευθυνθεί στο δικαστήριο.

Το άρθρο 146.6 του Συντάγματος έχει ως ακολούθως:

«Παν πρόσωπον ζημιωθέν εξ αποφάσεως ή πράξεως ή παραλείψεως κηρυχθείσης ακύρου κατά την τετάρτην παράγραφον του παρόντος άρθρου δικαιούται, εφ΄όσον η αξίωσις αυτού δεν ικανοποιήθη υπό του περί ού πρόκειται οργάνου, αρχής ή προσώπου, να επιδιώξη δικαστικώς αποζημίωσιν ή άλλην θεραπείαν επί των τέλει, όπως επιδικασθή εις τούτο δικαία και εύλογος αποζημίωσις καθοριζομένη υπό του δικαστηρίου ή παρασχθή εις τούτο άλλη δικαία και εύλογος θεραπεία ήν το δικαστήριο έχει την εξουσίαν να παράσχη»

Σύμφωνα με τη νομολογία, το  αγώγιμο δικαίωμα που δημιουργείται είναι ιδιόμορφο (cause sui generis) και οι προϋποθέσεις γένεσής του καθώς και οι κανόνες καθορισμού του ύψους των αποζημιώσεων είναι ιδιαίτερες (Frangoulides ν. Republic (1982) 1 C.L.R 462).

Στην υπόθεση Savvas & Leonidas Motors Ltd v. Γενικός Εισαγγελέας, συνοψίζονται οι προϋποθέσεις που παρέχουν δικαίωμα αποζημίωσης στον διοικούμενο ως ακολούθως:

(α) Να έχει υπέρ του ακυρωτική απόφαση.

(β) Να έχει απευθυνθεί στην Διοίκηση για ικανοποίηση του αιτήματος και συμμόρφωση προς την ακυρωτική απόφαση.

(γ) Αν δεν ικανοποιηθεί τότε μπορεί να εγείρει αγωγή.

(δ) Η ζημιά που διεκδικείται πρέπει να προκύπτει άμεσα από την απόφαση που ακυρώθηκε.

Εφόσον διαπιστωθεί η συνδρομή αυτών των προϋποθέσεων, εξετάζεται η βασιμότητα των αξιώσεων του Ενάγοντος. Σε περίπτωση που αποδειχθεί πως η ακυρωθείσα διοικητική απόφαση υπήρξε ζημιογόνος, επιδικάζεται δίκαιη και εύλογη αποζημίωση.

Στην υπόθεση Μαυρονύχης ν. Αρχής Βιομηχανικής Καταρτίσεως (1995) 1 Α.Α.Δ. 612, λέχθηκαν τα εξής:

«Η αξίωση, που εφόσον δεν ικανοποιηθεί δημιουργεί δικαίωμα επιδίκασης αποζημίωσης, πρέπει να θεμελιώνεται στην ίδια την απόφαση που κηρύχθηκε άκυρη. Τίθεται ζήτημα αποζημίωσης μόνο εφόσον η ζημιά προκλήθηκε από την ακυρωθείσα απόφαση ή προέκυψε ως άμεση συνέπειά της. (Βλ. Attorney-General ν. Andreas Marcoullides and Another (1966) 1 C.L.R. 242, Costas Tsakkistos v. Attorney-General (1969) 1 C.L.R. 355, Kambis v. Republic (1984) 1 C.L.R. 314, Christofides v. Attorney-General (ανωτέρω), Frangoullides v. Republic (ανωτέρω) Πελαγίας Εγγλεζάκης και Άλλοι ν. Γενικός Εισαγγελέας (1992) 1(Α) Α.Α.Δ. 697 και Κεντρική Τράπεζα Κύπρου ν. Χάρης Θεοδωρίδης (1993) 1 Α.Α.Δ. 420).

Τα πιο πάνω εφαρμόζονται και σε περίπτωση όπου η Διοίκηση δεν συμμορφώνεται με την ακυρωτική απόφαση. Ενώ δηλαδή υπάρχει ακυρωτική απόφαση η Διοίκηση παραλείπει να φέρει τα πράγματα στην πρότερη της ακυρωθείσας πράξης κατάσταση.

Στην υπόθεση Γενικός Εισαγγελέας ν. Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου (1999) 1(Α) Α.Α.Δ 342, κρίθηκε ότι η παράλειψη εξάλειψης της ακυρωθείσας πράξης δεν τεκμηριώνει αφ΄ εαυτής ζημιά, καθότι η ζημιά πρέπει να αποδειχθεί και συνίσταται στην απώλεια ή βλάβη, την οποία ο ενάγων υφίσταται, λόγω της πράξης που στοιχειοθετεί το αγώγιμο δικαίωμα.

Στην υπόθεση Νίκολας ν. Δημοκρατίας (2001) 1(Β) Α.Α.Δ. 983 λέχθηκε ότι ζήτημα αποζημίωσης τίθεται μόνο εφόσον η ζημιά προκλήθηκε από την ακυρωθείσα απόφαση ή προέκυψε ως άμεση συνέπειά της.  Έτσι ο Εφεσείων για να μπορούσε να επιτύχει στην αξίωσή του, έπρεπε να είχε αποδείξει ότι θα εξασφάλιζε διορισμό αν δεν παρεμβαλλόταν η ακυρωθείσα πράξη και επειδή δεν προσφέρθηκε τέτοια μαρτυρία η απαίτηση του δεν μπορούσε να επιτύχει. (αναδημοσίευση από www.dplawcyprus.com)

(δημοσίευση αναφερόμενων αποφάσεων: cylaw.org)

* H Σταύρη Κοσιάρη είναι δικηγόρος σε Σ.Διονυσίου & Συνεργάτες ΔΕΠΕ

Σχόλια

Top Legal Stories

Πρόστιμο 30.000 ευρώ σε εταιρεία αλουμινίων από την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή

Οκτώ (8) θέσεις Δικηγόρων στη Νομική Υπηρεσία

Καθίσματα προς αποφυγή παρατεταμένης ορθοστασίας : Περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Τροποποιητικός Νόμος του 2023

Κατάργηση ετήσιου τέλους εταιρειών από το έτος 2024 και μετά

Θέση Δικηγόρου - Νομικού Συμβούλου στο Πανεπιστήμιο Κύπρου