Επιθετική Νομική Στρατηγική – Το Δίκαιο ως Εργαλείο Ισχύος – Σύσταση Μόνιμου Κρατικού Γραφείου Διεθνούς Δικαστικής Δράσης

Του Κωνσταντίνου Χρ. Κληρίδη, Δικηγόρου

Η Κυπριακή Δημοκρατία διαθέτει ένα μοναδικό στρατηγικό πλεονέκτημα: το διεθνές δίκαιο, το ευρωπαϊκό κεκτημένο και οι διεθνείς συμβάσεις βρίσκονται απόλυτα με το μέρος της, ενώ η Τουρκία παραμένει επί δεκαετίες εκτεθειμένη ως δύναμη κατοχής, εποικισμού και παραβιάσεων θεμελιωδών δικαιωμάτων. 

Παρ’ όλα αυτά, η Κύπρος αξιοποιεί αυτό το πλεονέκτημα με αποσπασματικό και κυρίως αμυντικό τρόπο. Χρειάζεται ένα σύστημα επιθετικής νομικής στρατηγικής, που θα μετατρέψει το δίκαιο σε εργαλείο αποτροπής, διεθνούς πίεσης και διπλωματικής ισχύος.

Πρώτο βήμα είναι η ίδρυση ενός μόνιμου, κρατικού Γραφείου Διεθνούς Δικαστικής Δράσης & Στρατηγικής (Office of International Litigation & Lawfare Strategy), αρμόδιου για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής προσφυγών. Το γραφείο αυτό θα παράγει νομικές μελέτες, θα συντονίζει ειδικούς, θα συλλέγει αποδεικτικά στοιχεία και θα υποβάλλει συστηματικά προσφυγές σε διεθνείς μηχανισμούς. Στόχος του είναι να λειτουργεί ως κέντρο συντονισμού για όλες τις υποθέσεις που σχετίζονται με κατοχή, εποικισμό, περιουσίες, ανθρώπινα δικαιώματα και παραβιάσεις δικαιοδοσίας.

Δεύτερον, η Κύπρος πρέπει να εφαρμόζει μια πολιτική μαζικών, στοχευμένων και επαναλαμβανόμενων προσφυγών. Αυτό σημαίνει ότι αντί να προσφεύγει περιστασιακά, πρέπει να αναπτύξει μια συνεχή «γραμμή παραγωγής» υποθέσεων, ώστε η Τουρκία να βρίσκεται σταθερά υπό νομική πίεση. Το κάθε πλαίσιο — διεθνή δικαστήρια, ευρωπαϊκοί θεσμοί, επιτροπές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μηχανισμοί του ΟΗΕ — πρέπει να αξιοποιείται μεθοδικά και όχι ευκαιριακά.

Τρίτον, απαιτείται συστηματική συλλογή και τεκμηρίωση αποδεικτικών στοιχείων: δορυφορικά δεδομένα εποικισμού, μαρτυρίες για υφαρπαγή περιουσιών, παραβιάσεις θρησκευτικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, στοιχεία για παράνομη εκμετάλλευση ακινήτων και φυσικών πόρων. Χωρίς επιστημονικά τεκμηριωμένο φάκελο για κάθε ζήτημα, η νομική στρατηγική χάνει ισχύ.

Τέταρτο, η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να δημιουργήσει έναν μόνιμο μηχανισμό strategic litigation, ώστε οι ιδιώτες, οι ΜΚΟ, οι πρόσφυγες, οι κοινότητες και οι οργανώσεις να μπορούν να υποβάλλουν προσφυγές με κρατική υποστήριξη σε κόστος, τεχνογνωσία και οργάνωση. Έτσι δημιουργείται μια σταθερή ροή υποθέσεων που ενισχύουν και συμπληρώνουν τη δράση του κράτους.

Τέλος, κάθε νέα απόφαση διεθνούς οργάνου που διαπιστώνει παραβιάσεις της Τουρκίας αποτελεί μια νομική και πολιτική «σφαίρα»: δυσκολεύει την τουρκική διπλωματία, περιορίζει επιχειρήματα περί «δύο κρατών», ενισχύει τη νομιμοποίηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και αυξάνει το κόστος των τουρκικών τετελεσμένων. Μια επιθετική νομική στρατηγική, συνεκτική, επαγγελματική και συνεχής, μπορεί να καταστεί ο σημαντικότερος πολλαπλασιαστής ισχύος της Κυπριακής Δημοκρατίας απέναντι στη μόνιμη απειλή της κατοχής και της δημογραφικής μεταβολής.

Ο Κωνσταντίνος Χρ. Κληρίδης είναι δικηγόρος σε Phoebus, Christos Clerides & Associates LLC