Συστάσεις στην Κύπρο και κίνδυνος κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το πρόγραμμα μετεγκατάστασης προσφύγων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε τη δωδέκατη έκθεση προόδου της σχετικά με τα προγράμματα επείγουσας μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης της ΕΕ, αναφορικά με το προσφυγικό ζήτημα, στην οποία αξιολογούνται οι ενέργειες που έγιναν από τις 12 Απριλίου 2017.

Ο αριθμός των ατόμων που έχουν μετεγκατασταθεί μέχρι σήμερα εντός του 2017 είναι σχεδόν ίσος με τον συνολικό αριθμό των μετεγκατασταθέντων κατά το 2016. Ο συνολικός αριθμός των μετεγκαταστάσεων ανέρχεται πλέον σε 18.418, γεγονός που αποδεικνύει ότι η μετεγκατάσταση μπορεί να λειτουργήσει εάν υπάρχει βούληση για την τήρηση των από κοινού συμφωνηθέντων με πνεύμα ειλικρινούς συνεργασίας. Ωστόσο, ενώ τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν δραστηριοποιηθεί και πραγματοποιούν τακτικά μετεγκαταστάσεις, ορισμένα δεν έχουν ακόμα πραγματοποιήσει ούτε μία, παραβλέποντας τη νομική υποχρέωσή τους. 

Μεταξύ των χωρών στις οποίες η Επιτροπή απευθύνει σύσταση για το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι και η Κύπρος, η οποία όπως αναφέρεται, «θα πρέπει να ξεκινήσει να αναλαμβάνει δεσμεύσεις για την Ιταλία και να πραγματοποιεί μετεγκαταστάσεις το συντομότερο δυνατόν».

Σε σχέση με το πρόγραμμα επανεγκατάστασης, η επιτροπή σημειώνει ότι, ενώ ορισμένα κράτη μέλη και συνδεδεμένες χώρες έχουν ήδη εκπληρώσει τους στόχους τους (ήτοι η Εσθονία, η Γερμανία, η Ιρλανδία, οι Κάτω Χώρες, η Φινλανδία, η Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και η Ελβετία), οι προσπάθειες στον τομέα της επανεγκατάστασης εξακολουθούν να είναι άνισες. Εννέα κράτη μέλη (Βουλγαρία, Κύπρος, Ελλάδα, Κροατία, Μάλτα, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία) δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα τις επανεγκαταστάσεις στο πλαίσιο των εν εξελίξει προγραμμάτων της ΕΕ.

Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν συνέχεια στις συστάσεις της και να επισπεύσουν σημαντικά τις προσπάθειές τους στον τομέα της μετεγκατάστασης σε πνεύμα αμοιβαίας συνεργασίας και εμπιστοσύνης πριν από την επόμενη έκθεση του Ιουνίου 2017. Επιπλέον, η Επιτροπή παροτρύνει τα κράτη μέλη που δεν έχουν πραγματοποιήσει καμία μετεγκατάσταση ή που δεν έχουν αναλάβει δεσμεύσεις για την Ιταλία και την Ελλάδα για σχεδόν ένα έτος να προβούν άμεσα στις κατάλληλες ενέργειες και σε κάθε περίπτωση εντός του επόμενου μήνα. Εάν δεν προβούν στις εν λόγω ενέργειες, η Επιτροπή θα προσδιορίσει στην επόμενη έκθεσή της τον Ιούνιο τη θέση της σχετικά με τη χρήση των εξουσιών που της παρέχουν οι Συνθήκες, και ιδίως σχετικά με την κίνηση διαδικασιών επί παραβάσει. Η Επιτροπή είναι πρόθυμη να βοηθήσει τα κράτη μέλη να κάνουν τα αναγκαία βήματα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους.

Το προσωρινό πρόγραμμα επείγουσας μετεγκατάστασης θεσπίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2015 με δύο αποφάσεις του Συμβουλίου, με τις οποίες τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν να μετεγκαταστήσουν άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας από την Ιταλία και την Ελλάδα. Οι αποφάσεις για τη μετεγκατάσταση αφορούν τη δέσμευση για μετεγκατάσταση 98.255 ατόμων σε συνέχεια της έγκρισης από το Συμβούλιο της τροποποίησης της 2ης απόφασης του Συμβουλίου για τη μετεγκατάσταση στις 29 Σεπτεμβρίου 2016 σχετικά με τη διάθεση 54.000 θέσεων που δεν είχαν ακόμη κατανεμηθεί για τη νόμιμη εισδοχή Σύριων από την Τουρκία στην ΕΕ.