Ο θεσμός της διαμεσολάβησης, ο οποίος, ως εναλλακτικός προς
την τακτική δικαιοσύνη και εξωδικαστικός τρόπος επίλυσης διαφορών, «ανθεί» σε
πολλές χώρες της Ευρώπης, στην Αμερική και αλλού και εξελίσσεται διαρκώς. Ο
θεσμός αυτός μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στην ειρηνική διευθέτηση
διαφορών του ιδιωτικού δικαίου, στην εξοικονόμηση χρόνου και χρημάτων για τον
πολίτη, στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας, καθώς και στην αποσυμφόρηση των
δικαστηρίων. «Ο θεσμός αυτός είναι νομοθετημένος τόσο στην Κύπρο όσο και στην
Ελλάδα από τα έτη 2012 και 2010 αντίστοιχα, αλλά δεν παρουσιάζει ακόμη αρκετή
πρακτική εφαρμογή προκειμένου να αποδώσει τα οφέλη του στους πολίτες και στο κράτος,
όπως συμβαίνει σε αρκετές χώρες της αλλοδαπής», επεσήμανε η Δρ Αννα Εμ.Πλεύρη (φωτό), Λέκτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Δικηγόρος
Ελλάδας και Κύπρου, Διαμεσολαβήτρια και Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών, σε
επίκαιρο επιμορφωτικό σεμινάριο, που διεξήχθη προ ολίγων ημερών στο Αμφιθέατρο
UNESCO του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
Ο θεσμός της διαμεσολάβησης, σύμφωνα με την εισηγήτρια,
είναι μια ωφέλιμη εξωδικαστική μέθοδος επίλυσης διαφορών του ιδιωτικού δικαίου,
όπως π.χ. κληρονομικών, οικογενειακών, γειτονικών, εμπορικών κ.ά., όπου δεν
απαιτείται «να κρούσουν την θύρα του δικαστή» προκειμένου να επιλυθούν.
Υπάρχουν πολλές χώρες, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ιταλία, η
Βραζιλία, όπου εκκρεμούν εκατομμύρια υποθέσεις, οι οποίες αδυνατούν να
επιλυθούν από το δικαστήρια με τρόπο ταχύ και αποτελεσματικό, με αποτέλεσμα η
απονομή της δικαιοσύνης στις χώρες αυτές να εμφανίζεται «βαλτωμένη».
«Η
προσπάθεια επίλυσης μιας διαφοράς μέσω διαμεσολάβησης, ως εναλλακτικού τρόπου
επίλυσης διαφορών, θα πρέπει να αποτελεί μέρος του στρατηγικού σχεδιασμού κάθε
νομικού στις περιπτώσεις στις οποίες επιτρέπεται βεβαίως να διαμεσολαβηθεί η
διαφορά», τόνισε η ομιλήτρια, επισημαίνοντας πως σύμφωνα με τον Justice Score
Board της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, το οικονομικό
όφελος για τα μέρη μπορεί να είναι εξαιρετικά σημαντικό.
Ενδεικτικά, αναφέρθηκε
πως προκειμένου να επιλυθεί τελεσίδικα μια διαφορά σε δικαστήριο, μπορεί να
απαιτηθεί δαπάνη 9.000 ευρώ περίπου στην Ελλάδα, ενώ για την επίλυση της
διαφοράς μέσω του θεσμού της διαμεσολάβησης, θα απαιτούνταν το ένα τρίτο
περίπου της εν λόγω δαπάνης και σε πολύ λιγότερο χρόνο, σε σχέση με τον
απαιτούμενο χρόνο στα δικαστήρια.
Παρά τις ανωτέρω διαπιστώσεις, τόσο στην Ελλάδα, όσο και
στην Κύπρο, ο θεσμός της διαμεσολάβησης αντιμετωπίζεται, ακόμη με δυσπιστία, εν
πολλοίς και από το δικηγορικό σώμα και παρά τις κατά καιρούς επισημάνσεις της
ΕΕ, για την προώθηση και καθιέρωση (και) των εναλλακτικών τρόπων επίλυσης
διαφορών στα κράτη μέλη, αλλά και παρά τις καταδίκες τόσο της Ελλάδας όσο και
της Κύπρου από το ΕΔΔΑ για σημαντικές καθυστερήσεις στην απονομή της
δικαιοσύνης. Τονίστηκε δε πως η καθυστερημένη δικαιοσύνη, καταργεί τον ίδιο τον
πυρήνα της δικαιοσύνης, καθώς «justice delayed is justice denied».
«Τα πράγματα έχουν προχωρήσει πολύ σε άλλες χώρες του
Δυτικού λεγόμενου κόσμου, όπου πολλές διαφορές επιλύονται on line, δηλαδή
μέσω σχετικής πλατφόρμας στο διαδίκτυο (ODR), χωρίς τα μέρη να βρεθούν καν στην
ίδια αίθουσα ή να χρειαστεί να ταξιδέψουν σε περίπτωση διασυνοριακής διαφοράς.
Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία προβλέπει μάλιστα συγκεκριμένα (και) την ηλεκτρονική
επίλυση των καταναλωτικών διαφορών, σύμφωνα με συγκεκριμένες Οδηγίες και
Κανονισμούς. Αντιλαμβάνεται δε κανείς πως καινοτόμα εργαλεία της τεχνολογίας
εφαρμόζονται και στην επίλυση διαφορών στο εξωτερικό», υπογράμμισε η Δρ Πλεύρη.
Προκειμένου να διαπιστευθεί κανείς ως διαμεσολαβητής, δεν
απαιτείται να είναι δικηγόρος ή νομικός εν γένει, αλλά να είναι κάτοχος
πανεπιστημιακού πτυχίου, να λάβει ειδική και συγκεκριμένη εκπαίδευση
διαμεσολάβησης, η οποία ποικίλλει από χώρα σε χώρα, π.χ. 40 ώρες εκπαίδευση
στην Κύπρο, 80 ώρες εκπαίδευση στην Ελλάδα και να ακολουθήσει τη διαδικασία
διαπίστευσης του εκάστοτε Υπουργείου Δικαιοσύνης, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει
και εξαιρετικά απαιτητικές εξετάσεις, όπως π.χ. στην Ελλάδα.
Υπογραμμίστηκε δε ότι ο ρόλος του δικηγόρου δεν καταργείται
στη διαμεσολάβηση, όπου η παρουσία του στη διαδικασία μπορεί να είναι
υποχρεωτική, όπως στην Ελλάδα (ν .4512/2018) ή και όπου δεν είναι υποχρεωτική,
ο δικηγόρος μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη διαμεσολάβηση, ως νομικός
παραστάτης εκάστου μέρους.
Τέλος, αναπτύχθηκε στο σεμινάριο ο νέος νόμος περί
διαμεσολάβησης στην Ελλάδα (ν.4512/2018), ο οποίος προβλέπει πλέον προ της
δίκης στάδιο υποχρεωτικής προσπάθειας για διαμεσολάβηση σε επτά κατηγορίες
διαφορών, σύμφωνα με το πρότυπο της Ιταλικής νομοθεσίας, καθώς και υποχρέωση
των δικηγόρων να ενημερώνουν εγγράφως τους εντολείς τους για τη δυνατότητα και
όπου απαιτείται για την υποχρέωση προς (προσπάθεια επίλυσης μέσω)
διαμεσολάβησης. Αναφορά έγινε επίσης και σε άλλες σύγχρονες εξελίξεις στη
διαμεσολάβηση σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αμερική, η Σιγκαπούρη, κ.ά.
Στην Ιταλία, το ποσοστό επιτυχίας επίλυσης διαφορών μέσω
διαμεσολάβησης έφτασε στο 48% το έτος 2017, σύμφωνα με στατιστικά
στοιχεία του Ιταλικού Υπουργείου Δικαιοσύνης. «Όσο πιο ειρηνικός, τόσο πιο
δίκαιος αυτός ο κόσμος και όσο πιο δίκαιος τόσο πιο ειρηνικός», κατέληξε η
ομιλήτρια. Στη συνέχεια είχε ανοικτό και γόνιμο διάλογο με πλήθος
παρευρισκομένων ακαδημαϊκών, διαμεσολαβητών, δικηγόρων, φοιτητών, κ.ά. (unic.ac.cy)
Σχόλια