Όταν το θύμα γίνεται θύτης : Γυναίκες που σκότωσαν το σύζυγο που τις κακοποιούσε

Γράφει η Σταύρη Κοσιάρη, ασκ.Δικηγόρος

Τι γίνεται όταν το θύμα, γίνεται θύτης; Πως αντιμετωπίζεται ποινικά μια χρόνια κακοποιημένη γυναίκα που επιλέγει να σκοτώσει τον «τυραννικό σύζυγο», σε στιγμές που ο ίδιος είναι ανήμπορος να αντιδράσει; Μπορεί να αποδείξει ότι φόνευσε σε κατάσταση πρόκλησης;
Στην απόφαση του Μικτού Ορκωτού Εφετείου Αθηνών 105-110/2008, η κατηγορούμενη σκότωσε το σύζυγο της με κυνηγετική καραμπίνα ενώ αυτός κοιμόταν! Η ίδια δεχόταν για χρόνια ψυχολογική και σωματική βία, αντιμετώπιζε ταπεινωτική και εξευτελιστική συμπεριφορά από τον σύζυγο της.  Ο τελευταίος σύναπτε συχνά εξωσυζυγικές σχέσεις, με αποκορύφωμα την τελευταία εξ αυτών, με την οποία συχνά ερωτοτροπούσε τηλεφωνικά μπροστά στη σύζυγο και τα παιδιά του. Το δικαστήριο την έκρινε ενοχή για ανθρωποκτονία εν προθέσεως κατά πλειοψηφία. Αποφάνθηκε ότι δεν αναιρείται η ψυχική ηρεμία της κατηγορούμενης την ώρα του εγκλήματος, ένεκα της συχνότητας της επαναλαμβανόμενης εις βάρος της ταπεινωτικής συμπεριφοράς , την χρονική απόσταση μεταξύ του τελευταίου βίαιου επεισοδίου και της δολοφονίας αλλά και την προσπάθεια της κατηγορούμενης να παραπλανήσει τις αρχές μετά το συμβάν.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και άλλες αποφάσεις. Τα άνωθεν αποκρούει η θεωρία! Η αγανάκτηση για την συμπεριφορά του συζύγου διατηρούσε μια «υποβόσκουσα ανθρωποκτόνο ετοιμότητα», η όποια αναζωπυρώθηκε με την τελευταία κακοποίηση, έτσι με αυτό τον τρόπο καταρρίπτεται η εκδοχή της απλής επανάληψης. Επιπλέον το γεγονός ότι υπήρξε χρονική απόσταση μπορεί να αντικρούσει η άποψη ότι σε κάποιες περιπτώσεις η αντίδραση λαμβάνει χώρα με χρονική καθυστέρηση, διότι η αψιθυμία όπως και μια αρρώστια ενδέχεται να έχουν ανάγκη από «μεγαλύτερο χρόνο επώασης». Η επιλογή του χρόνου δράσης σε στιγμή που το θύμα θα ήταν ανήμπορο να αντιδράσει, αλλά και η προσπάθεια συγκάλυψης, έγκειται στο ένστικτο αυτοσυντήρησης.

Τέλος, ως προς το κριτήριο του μέσου λογικού ανθρώπου, αξίζει να αναφερθούμε στην υπόθεση Λαβαλή 1990 από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο του Καναδά. Η απόφαση αυτή έκανε λόγο για το σύνδρομο της κακοποιημένης γυναίκας και την κυκλική φύση της βίας. Τα δύο αυτά στοιχεία είναι αδύνατον να τα αντιληφθεί ο μέσος λογικός άνθρωπος γιατί πολύ απλά ο μέσος λογικός άνθρωπος δεν είναι κακοποιημένος. Το τι ορίζεται ως λογικό πρέπει να ρυθμίζεται με τις περιστάσεις εκείνες που υπάρχουν στην συγκεκριμένη περίπτωση. Το σύνδρομο που πάσχει η κακοποιημένη γυναίκς είναι ξένο ως προς την κοινωνία που ζούμε. Επομένως η αυξημένη ευαισθητοποίηση αυτής της γυναίκας είναι το στοιχείο για να αποφανθούμε σχετικά.
(ΠΗΓΕΣ: Ποινικό δίκαιο και νομολογία Αριστοτέλης Χαραλαμπάκης, Κωνσταντίνος Βαθιώτης)
_______________________
*H Σταύρη Κοσιάρη είναι ασκούμενη δικηγόρος σε Σ.Διονυσίου & Συνεργάτες ΔΕΠΕ